سنگ تراورتن از جمله سنگ های رسوبی تشکیل شده از رسوبات چشمه های آب گرم است. این سنگ ظاهری بسیار زیبا داشته و از آن به عنوان مصالح در بنا (نما – دیوار – کف) و همچنین ساختن برخی مصنوعات سنگی (مجسمه – ابزار نما – آبنما – صراحی و … ) استفاده می گردد.
نام دیگر آن Lapis Tiburtinus است و نام آن از شهر باستانی تیبور که اکنون با نام تیولی معروف است، گرفته شده است و ریشه آن به قبل از زمان امپراتوری روم بر می گردد.
بافت و ساختار
تراورتن، سنگی نیمه بلوری و سخت است که بافتی متخلخل و رسوبی داشته و بیشتر در عمق چشمه های آب گرم یافت می شود.
این سنگ با تراکم بالا به دلیل بلوری شکل بودن، به عنوان سنگی برای نمای خارجی ساختمان ها، سنگ زینتی و تقویت خاک های کشاورزی استفاده می شود.
بیشترین تنوع این سنگ نیمه شفاف بوده و گونه های شفاف و براق آن بسیار کمیاب هستند. پودر سنگ های حاصل از این سنگ سفید رنگ بوده و در دمای 31 درجه سانتی گراد شعله ور خواهد شد.
این سنگ در حلال های آلی و صنعتی مانند هیدروکربن ها، استن، فتالات ها، اتانول و متانول کاملا محلول بوده و در اسید کلریدریک رقیق حل می شود.
مزایای استفاده از سنگ تراورتن
امروزه سنگ‌های تراورتن با قیمت مناسب‌تری در بازار وجود دارند که سبب استفاده بیشتر در مصالح ساختمانی شده است.
- سنگ‌های تراورتن در مقابل آسیب‌های ناشی از آفتاب مقاومت بیشتری دارند.
- گرمای زیادی به خودجذب نمی‌کنند و اغلب سطح آنها دمای پایینی دارد که در قسمت‌هایی که این خاصیت مورد نیاز باشد کاربرد مناسبی دارند.
- لیز نیستند؛ بافت متخلخل آنها به جلوگیری از سر خوردن منجر می‌شود و
- به همین دلیل برای اطراف استخر گزینه‌های مناسبی هستند.
- عایقی مناسب برای حرارت و صدا هستند.
- برش‌دهی‌های مختلف برای سطح آنها قابل انجام است.
- به علت داشتن حفره‌ها در بافت آن، در مقابل انقباض و انبساط ناشی از تغییرات دمایی مقاوم است و اصطلاحا نمی‌ترکند.
- با گذشت زمان تغییر رنگ در آنها ایجاد نمی‌شود.
- بافت زیبا و منحصری دارند.
- ماندگاری و عمر بسیار طولانی دارند.
معایب سنگ تراورتن چیست؟
- سنگ‌های تراورتن را برای تمام ساختمان‌ها در شرایط آب و هوایی مختلف می‌توان به کار برد.
- اما توجه به نواقص و معایبی که دارندمی‌تواند تعیین کننده نهایی به کارگیری آن باشد.
- به علت بافتی که دارد آب را سریع جذب می‌کند.
- با توجه به بافت‌های مختلفی که از آنها در طبیعت و بازار موجود است، قیمت آنها ممکن است متفاوت باشد.
- احتمال خرد شدن سنگ‌های تراورتن در زمانی که دمای هوا به نقطه انجماد رسیده باشد زیاد است.
- درمقابل باران‌های اسیدی مقاومت بسیار پایینی دارند.
- اکثر طرح‌ها یکنواخت نیستند و طیفی از برخی رنگ‌ها را شامل می‌شوند.
انواع سنگ‌های تراورتن
در ایران روند تولید این سنگ، قدمتی چندین ساله دارد. اما به علت وجود حفره‌ها در آن، کمتر مورد استفاده قرار می‌گرفت. امروزه با روی کار آمدن رزین، سنگ تراورتن به یکی از در صنعت ساختمان‌سازی تبدیل شده است.
معادن تراورتن در ایران در بخش‌هایی از جمله عباس آباد، آذر شهر، ابیانه، سیلور کاشان، دره بخاری، تکاب، آب گرم محلات، آتش کوه و حاجی آباد واقع شده است. هر کدام از مناطق سنگ‌هایی که تولید می‌کنند، شرایط خاص و ویژه مانند رنگ و بافت متفاوت خود را دارند. اما روش‌هایی که برای فراوری آنها به کار برده می‌شود شامل موارد زیر است:
براش: استفاده از براش‌های مخصوص برای ایجاد بافت متفاوت روی سطح سنگ
صیقلی: برای شیک و لوکس شدن نما از این نوع سنگ‌های فراروی شده استفاده می‌کنند که انعکاس دهنده نور نیز هستند
هوند: ظاهری کاملاصاف و یکدست دارند که مات هستند
تامبل: ظاهری طبیعی‌تر دارند و با لایه‌ای صیقلی شده از پلاستیک روی آنها ساخته می‌شوند
کاربرد سنگ تراورتن
یکی از مناسب‌ترین گزینه‌ها برای دکوراسیون خارجی و زیبایی ظاهری نماها هستند.
البته باید در نظر داشت که به علت فرم ساختی که دارند به بهترین شکل، ملات به آنها میچسبد و در جای مورد نظر نصب می‌شوند. گزینه‌های زیر نیز مواردی برای کاربرد این نوع از سنگ محسوب می‌شوند:
- ساخت حمام و سرویس بهداشتی
- نمای خارجی و داخلی ساختمان‌ها
- گزینه‌ای بسیار مناسب برای راه پله‌ها
- استفاده از سنگ تراورتن برای نمای حیاط و محوطه ساختمان‌ها
- ساخت شومینه سنگی
- گلدان‌های سنگی
- باربیکیو
- مناسب برای کف و دیوارهای داخلی
- مجسمه‌های نمادین سنگی